Dzieje powiatu krośnieńskiego
Powiaty, podobnie jak urząd starosty funkcjonują w polskiej tradycji od XIII w.
W początkowym okresie były okręgami podlegającymi sądom ziemskim, jednak z czasem stały się podstawową jednostką podziału administracyjnego. Funkcję Starosty pełnił „starszy” wybierany spośród szlachty. Podział administracyjny ukształtowany w ciągu XIV i XV w. przetrwał na ziemiach polskich kilka wieków. Nie zachowały się informacje jak odbywał się ten podział na ziemi krośnieńsko-gubińskiej. Wiadomo tylko, że już w XII w., za panowanie Bolesława Wysokiego powstała książęca kasztelania krośnieńska, która była pierwowzorem późniejszych powiatów. Swoim zasięgiem obejmowała ona dzisiejszą granicę południowo – zachodnią Polski, na północy rzekę Pliszkę, na wschodzie rzekę Ołobok. Pierwszym udokumentowanym, kasztelanem był Wisław (świadek na dokumencie z czerwca 1203 r.).

W roku 1482 w wyniku wojny o sukcesję głogowską pomiędzy spadkobiercami ostatniego piastowskiego władcy ziemi krośnieńskiej – Henryka XI i elektorem brandenburskim Albrechtem Achillesem, na mocy układu w Kamieńcu Ząbkowickim Krosno Odrzańskie przypadło w udziale Achillesowi. Ziemia gubińska w roku 1526 należała
do Czech, a w latach 20-tych XVII w. stała się częścią saskiego państwa Wettinów. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego (1815 r.) Gubin i Łużyce weszły w skład państwa pruskiego.

W roku 1701 powstało Królestwo Prus (Königreich Preußen). Wraz z początkiem funkcjonowania państwa zorganizowano jego administracje. Powołano do życia urzędy radców ziemskich, czyli landratów. W roku 1787 utworzono sejmiki powiatowe (Kreistag). Wybierany spośród trzech kandydatów starosta podlegał Kamerze Wojenno-Skarbowej
w Kostrzynie (Kriegs und Domänenkammer). Kolejnych poważnych zmian dokonano
na początku XIX w. W latach 1808 – 1816 zreorganizowano administracje na wszystkich szczeblach. W roku 1815 utworzono Prowincje (Provinz) oraz administracje niższego szczebla – Rejencje (Regierungsbezirk). 25 marca 1816 r. powstały Powiaty (Kreis) na czele których stali starostowie (Landrat). Podlegały one władzom rejencji. Organem uchwałodawczym samorządu powiatowego był sejmik powiatowy, a wykonawczym – wydział powiatowy (Landratsamt). Na czele władz i wydziału stał wybierany przez króla landrat. W roku 1816 powstały powiaty: gubiński (Landkreis Guben), którego starostą został Ernst von Manteuffel oraz krośnieński (Kreis Crossen) na czele z baronem von Troschke.

Obydwa powiaty dzieliły losy Prowincji Brandenburg, rejencji Frankfurt an der Oder, którym podlegały. W roku 1867 zostały wcielone do Związku Północnoniemieckiego,
a 1 stycznia 1871 weszły w skład Rzeszy Niemieckiej. W roku 1884 wydzielono powiat grodzki Gubin (Stadtkreis Guben). Funkcje pierwszego starosty pełnił Erich Zweigert.
W roku 1905 powiat ziemski Gubin zamieszkiwało 43 833 mieszkańców, powiat Krosno – 59 252, a powiat grodzki Gubin 36 636. W granicach pierwszego z nich znajdowało
się w roku 1908: 177 gmin i majątków (gmina miejska Fürstenberg a. Oder), a drugiego – 152 (gminy miejskie Krosno Odrzańskie, Bobrowice, Lubsko). W okresie międzywojennym przemianowano nazwę powiatu krośnieńskiego z Kreis Crossen a. O., na Kreis Crossen (Oder), a 1 stycznia 1939 r. przekształcono go z powiatu w powiat ziemski.

Działania drugiej wojny światowej i zbliżanie się frontu w latach 1944/1945 wymusiły kolejne zmiany. Zmniejszyła się liczba gmin i majątków wchodzących w skład powiatów. Ostatnimi starostami w regionie byli: Erich Krüger (powiat Crossen), Kreisleiter NSDAP Erich Schmiedicke (powiat grodzki Guben) oraz Ernst Kaempffe (powiat ziemski Guben). Bliskość Odry i Nysy Łużyckiej, ostatnich barier prowadzących do Berlina stało się przyczyną zaciekłej obrony zarówno Gubina, jak i Krosna. W wyniku tego region poniósł ogromne straty materialne (60-90 %).

Działania wojenne i poważne zniszczenia, brak jasnego podziału kompetencji oraz fakt sprawowania władzy w początkowym etapie przez radzieckich komendantów wojennych nie ułatwiał pracy pierwszym osadnikom i organizatorom administracji. Zarówno w Krośnie Odrzańskim, jak i Gubinie pojawił się problem ośrodka władzy. Swoich przedstawicieli przysłały ośrodki: wielkopolski, dolnośląski i zachodniopomorski. Zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z 14 marca 1945 oba miasta znalazły się w okręgu Pomorze Zachodnie. Jedna
z grup (legnicka) skierowanych do Gubina z uwagi na duże zniszczenia utworzyła biuro
w Krośnie. Na jej czele stał Czesław Zalewski, który 6 czerwca 1945 r. ogłosił powstanie powiatu krośnieńsko – gubińskiego. Mianował się także starostą. Działania te były jednak nieprawne, gdyż od maja pieczę nad tym terenem sprawował wojewoda poznański. W trakcie inspekcji, która odbyła się 31 maja 1945, przedstawiciel okręgu zachodniopomorskiego –
inż. Józef Maciejewski dokonał podziału funkcji. Pełnomocnikiem obwodu krośnieńskiego został mianowany przez wojewodę poznańskiego na to stanowisko Józef Kaseja, późniejszego pierwszego starostę krośnieńskiego. Powołano referaty: przemysłowy, aprowizacji i handlu, ogólnoorganizacyjnego, a ponadto komisarza ziemskiego i komendanta milicji (podchorąży Borkowski). Wyłączono także z użytkowania budynku Starostwa: burmistrza i biura Polskiej Partii Robotniczej. Dwa tygodnie później decyzją wojewody włączono oba powiaty
do województwa poznańskiego. Oficjalne potwierdzenie tego faktu znalazło się w Uchwale Rady Ministrów z 7 lipca 1945 r. („Monitor Polski” 1945, nr 29, poz. 77). Jak wynika
z „Poznańskiego Dziennika Wojewódzkiego” powiat gubiński obejmował, m.in. miasta Gubin (Guben) i Przybrzeg (Fürstenberg a. Oder, obecnie Eisenhüttenstadt) oraz 107 gmin wiejskich. Część miejscowości z wymienionego obszaru znalazła się we wschodnich Niemczech. Powiat „krosieński” (jak napisano w Dzienniku) obejmował trzy miasta: Krosno, Lubsko i Bobrowice (które w tym samym roku straciło prawa miejskie) oraz 93 gminy.

Początkowy okres funkcjonowania powiatów cechował brak środków na odbudowę
i zaopatrzenie oraz brak wykwalifikowanych urzędników. Ze względu na duże migracje ludności zalecano, aby Starostwo było czynne całą dobę, a raz w miesiącu dostarczany miał być do urzędu wojewódzkiego raport z działalności. Sprawy nie ułatwiał fakt przebywania dużej ilości ludności niemieckiej oraz rozkaz Naczelnego Wodza Wojska Polskiego, który przeznaczył powiaty wzdłuż Odry i Nysy wyłącznie do osadnictwa wojskowego. Jednak szybko uporano się z przeciwnościami.

W marcu 1950 r. dokonano kolejnych zmian w funkcjonowaniu terenowej administracji lokalnej. Wprowadzono na wzór radziecki rady narodowe, likwidując m.in. starostwa powiatowe. Na czele powiatów stanęli przewodniczący powiatowych rad narodowych, a organem wykonawczym było prezydium. Rady były wyłaniane w wyborach,
a nadzór nad nimi sprawowała Rada Państwa. Pierwszym Przewodniczącym krośnieńskiej PRN został Jan Koleńczuk. Oba powiaty znalazły się w nowoutworzonym województwie zielonogórskim. W październiku 1954 r. na fali kolejnej reformy z części powiatu krośnieńskiego (Lubsko, Górzyn), gubińskiego (Biecz, Mierków) i żarskiego (Jasień, Brody) utworzono nowy powiat – lubski.

W grudniu 1961 r. zlikwidowano powiat gubiński. Gubin, Chlebowo i Wałowice wcielono do powiatu krośnieńskiego, a pozostałe gromady do powiatu lubskiego.
Kolejne wielkie reformy zostały wdrożone w latach 1972 – 1975. Do ich wdrożenia niezbędna była zmiana Konstytucji. Utworzenie w 1972 r. silnych gmin doprowadziło
do marginalizacji powiatów. W roku 1973 zmieniono formy zarządzania powiatem – pracami administracji tego szczebla kierował Naczelnik Powiatu (w powiecie krośnieńskim funkcję
tę pełnił Jan Krompiewski). Ostateczną likwidacja powiatów w PRL nastąpiła na podstawie ustawy z 28 maja 1975 r. (Dz. U. z 1975 r., nr 17, poz. 92 z 30 maja 1975 r.), która wprowadzała dwustopniowy podział administracyjny od 1 czerwca 1975 r.

W roku 1990 na podstawie rozporządzenia Ministra Szefa Urzędu Rady Ministrów
z dnia 1 sierpnia 1990 r. (w sprawie określenia siedzib i terytorialnego zasięgu działania Urzędów Rejonowych) powstały urzędy, które następnie stanowiły podstawę formowania starostw powiatowych. Funkcje kierownika krośnieńskiego UR sprawował w początkowym okresie Jarosław Tyc, a następnie Regina Olek. Na podstawie ustawy z 5 czerwca 1998 r.
(Dz. U. z 1998 r., nr 91, poz. 577 i 578) przywrócono trójstopniowy podział administracji samorządowej.

W pierwszych wyborach do rady powiatu krośnieńskiego zwyciężył Sojusz Lewicy Demokratycznej, a starostą został dotychczasowy naczelnik Delegatury Kuratorium Oświaty – Wiesław Mackowicz.

Powstał powiat krośnieński w którym znalazły się: gmina miejska Gubin, gmina miejsko-wiejska Krosno Odrzańskie, gminy wiejskie: Gubin, Bobrowice, Bytnica, Maszewo, Dąbie. Jako jeden z 14 powiatów tworzył województwo lubuskie. Powiat krośnieński ma powierzchnię 1391 km² i 56 325 mieszkańców.